Antarktika kayaçları Mars araştırmalarına kaynak olacak

ANTARKTİKA - DİLARA ZENGİN

Antarktika'da bilimsel faaliyetlerde bulunan Araştırma Görevlisi Yağmur Güneş, Mars araştırmalarında örnek bölge olan kıtadaki göller ve kayaçlardan aldığı materyallerle "kızıl gezegene" yönelik çalışmalara katkı yapacak.

Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi (PolReC) koordinesinde gerçekleştirilen 3. Ulusal Antarktik Bilim Seferi'nin yanı sıra ikili iş birlikleri kapsamında da Türkiye'nin farklı üniversitelerinden bilim insanları, Şili, Belçika, Güney Kore ve Kolombiya gibi ülkelerin kıtadaki araştırma üsleri ve gemilerinde bilimsel faaliyetlerde bulundu.  

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Jeoloji Mühendisliği Bölümü Araştırma Görevlisi Güneş de bu dönemde Antarktika'da bilimsel çalışmalar gerçekleştiren bilim insanları arasında yer aldı.

Antarktika'daki araştırmalarını tamamlayan Güneş, AA muhabirine, 11 Şubat Bilimde Kadınlar ve Kız Çocukları Uluslararası Günü öncesi kıtadaki faaliyetlerine ilişkin değerlendirmede bulundu.

Göller ve kayaçlardan örnekler aldı

Antarktika'da Güney Kore'nin bilimsel üssünde çalışmalar yaptığını belirten Güneş, bölgenin jeokimyasal yapısını araştırmanın, çalışmasının ana unsurunu oluşturduğunu söyledi.

Güneş, proje yürütücüsü Prof. Dr. Nurgül Çelik Balcı önderliğinde Antarktik koşullardaki buharlaşma ürünlerinin kökenlerine ilişkin çalışmada, Mars gezegeninde varlığı tespit edilmiş benzer jeokimyasal özellikler gösteren mineraller üzerinde yoğunlaştıklarını bildirdi.

Yaklaşık 2 ay süren arazi çalışmasında, istasyonun çevresindeki göllerden ve kayaçlardan örneklemeler ve çeşitli ölçümler yaptığını anlatan Güneş, "İlerleyen süreçte, toplanan bu örnekler, İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü Jeomikrobiyoloji laboratuvarında kimyasal analizlere tabi tutularak detaylı veriler elde edilecektir." dedi.

"Mars'ın geçmişini anlamak için önemli"

Son yıllarda Mars'ta yapılan robotik araştırmaların kızıl gezegenin farklı bölgelerinde "evaporit" diye adlandırılan buharlaşma ürünlerinin varlığını ortaya koyduğuna işaret eden Güneş, "Evaporitik minerallerin dünyadaki Mars benzeri ortamlarda detaylı olarak keşfedilmesi, Mars'ın geçmişini anlamak üzerine birtakım soruları yanıtlamak için önemli veriler sağlayacak." diye konuştu.

Güneş, dahil olduğu projenin amacının Antarktika'daki kayaçların maruz kaldığı kimyasal, fiziksel ve olası biyolojik süreçleri ortaya koymak olduğunu vurgulayarak, "Jeoloji, jeokimya, biyoloji ve iklim bilimlerini içeren bu çalışmayla Mars'ın geçmişindeki jeokimyasal koşulları anlamak ve bu süreçler sonrasında ortaya çıkan oluşumlarda biyolojik izler olup olmadığı konusunda önemli bilgiler sağlamak amaçlanıyor." ifadesini kullandı.

Zorlu şartlarda bilimsel faaliyetlerini sürdürdü

Güneş, Antarktika'da yapılan çalışmalarda hem iklim hem de arazi açısından alışılandan çok daha farklı şartlarla karşı karşıya kaldıklarına dikkati çekerek, şu değerlendirmede bulundu:

"Şiddetli ve ani rüzgarlar, sürekli değişen hava, üzerinde yürünülen zeminin birkaç metrede bir değişmesi ve vücudunuzun tüm bunlara uyum sağlama süreci zorlayıcı kısımlar arasında. Güney Yarımküre'de yaz döneminde gidildiği ve Güney Kutbu'na yakın bölgelerde çalışıldığı için geç saatlerde havanın aydınlık olması da çalışmacılar için alışma sürecinde sıkıntı yaratabiliyor."

Kıtada 32. yılını dolduran Güney Kore'nin King Sejong İstasyonu'nun hem günlük yaşam hem de bilimsel çalışmalar açısından oldukça gelişmiş bir yer olduğunu ifade eden Güneş, çalışmalarını yürüttüğü bu istasyonda yaz ve kış dönemlerinde bilimsel araştırmaların devam ettiğini dile getirdi.

Güneş, söz konusu üste çalışmaların genellikle deniz biyolojisi, oşinografi ve ekoloji üzerinde yoğunlaştığını aktararak, şunları kaydetti:

"Onların yer bilimlerini ağırlıklı olarak çalıştıkları istasyonları, kıtanın farklı bir bölgesinde bulunuyor. Yaz ekiplerinin kalış süreleri 1-3 ay ve farklı periyotlarda oluyor. Benim kaldığım süre boyunca araştırmacılar arasında başka bir jeolog bulunmuyordu. Bu süreçte, farklı bilim dallarında çalışan kişilerle kurulan diyaloglar sayesinde Antarktika'da yapılan bilimin çeşitliliği ve gerekliliği konusunda önemli bilgiler edinme fırsatı buldum."

"Antarktika, Mars araştırmalarında örnek bölge"

Kıtada yaptıkları araştırmaların önemine de dikkati çeken Güneş, "Ülkemizde uzay araştırmalarının hızla önem kazandığı son dönemde, dünya dışı karasal gezenlerde yaşamın izlerinin araştırılması için yer bilimleri konusunda yapılan çalışmalar büyük önem taşıyor. Gelişmiş ülkelerde bu tarz çalışmalar yıllardır yapılıyor ve Antarktika özellikle Mars araştırmalarında örnek bölge oluşturması açısından rağbet görüyor. Bu tür çalışmaların desteklenerek artması uzay araştırmalarında yerini almaya hazırlanan ülkemiz için son derece önemlidir." dedi.