KAYSERİ - Ergün Haktanıyan
Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derviş Karaboğa, Artifical Bee Colony (Yapay Arı Kolonisi) isimli algoritma çalışmasıyla yapay zeka konusunda dünyada öncü olan devletlerin bilim insanlarına örnek oldu.
Doktora eğitimi için 1990'da İngiltere'ye giden, daha sonra Türkiye'ye dönerek yapay zeka konusunda araştırmalarına devam eden Karaboğa, yeni bir yapay zeka yaklaşımı üzerine yoğunlaştı.
Daha önce insanların öğrenme, muhakeme yapma, yorumlama yetenekleri ve karıncalarla bağışıklık sistemi üzerine çalışan Karaboğa, edinmiş olduğu tecrübelerden yola çıkarak bal arılarıyla ilgilenmeye başladı.
Bal arılarının davranışından ilham aldığı yapay zeka yöntemi konusunda çalışmalarına 2000'li yılların başında başlayan Karaboğa, bulduğu yönteme Artifical Bee Colony (ABC) adını verdi.
Yapay Arı Kolonisi isimli çalışmasıyla literatürde yer edinen Karaboğa'nın yöntemi, Amerika, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, Brezilya, Hindistan ve Çin gibi ülkelerdeki çok sayıda bilim insanının araştırmalarına konu oldu. Karaboğa'nın çalışması, şu anda dünyada çok farklı alanlarda çok sayıda problemlerin çözümü için kullanılıyor.
Karaboğa, Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu ve Bilim Sanat Ödülleri kapsamında bilim kategorisinde "Fen Bilimleri" alanında ödül almasının yanı sıra Turkishtime Dergisi 2017 Mayıs sayısında "Bilime yön veren 100 Türk" sıralamasında yer aldı.
Bilim insanları ansiklopedisi olarak bilinen Scholarpedia'da makalesi yayınlanan ilk ve tek Türk isim olan Karaboğa, 2 yıldır üst üste "Dünyanın en etkili bilim insanları" listesine de adını yazdırmayı başardı.
Karaboğa, geliştirdiği yaklaşımın bal arılarının zekice çiçek arama davranışına dayandığını vurgulayarak, şu bilgileri verdi:
"Bal arılarının amacı, kovanı kaliteli balla en hızlı bir şekilde doldurmak. Bunun için de kovan etrafındaki en karlı çiçekleri en hızlı bir şekilde tespit etmeleri ve onlardan bal yapıp kovana getirmeleri gerekmekte. Bunu gerçekleştirmek için arılar zekice bir yöntem uygular. Bu yöntemden esinlenerek ABC'yi geliştirdim. Dünyanın farklı ülkelerinde çok sayıda bilim insanı, ABC üzerine çalışma yürütüyor. Bunların başında Amerika, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, Hindistan, Çin, Brezilya, İran gibi ülkelerde yaşayan bilim adamları yer alıyor. ABC, mühendislik problemlerinden antibiyotik tasarımına, ekonomiden kimyaya kadar çok farklı alanlardaki çok değişik problemlerin çözümü için kullanılıyor. Dijital dönüşüm dediğimiz zaman birbirleriyle haberleşen, internet ağı oluşturan objeler ve nesnelerden bahsediyoruz. Tabi burada bu dediklerimizin başında robotlar geliyor. İnsanların yerine artık işleri yapan robotlar."
Karaboğa, artık dünyanın, insan gibi öğrenen, muhakeme yapan, kendi karşılaştığı problemi insan gibi çözen objeler ve makineler üzerinde çalıştığına dikkati çekerek, "Robotun kendi problemini insan gibi çözebilmesi de belirli algoritmalar, belirli yaklaşımlar kullanılarak yapılıyor. Bunun için Yapay Arı Kolonisi yaklaşımı rahatlıkla kullanılabilecek bir yaklaşım. Arılar nasıl zekice yiyecek arama problemini çözebiliyorsa, robotlar da bu yaklaşımdan esinlenerek bu sorunu çözebilir." dedi.
EURO 2020'de Türkiye'nin rakipleri belli oldu
Türk kökenli siyasetçi Almanya'da bir ilki gerçekl
Almanya'ya tekvandocu olarak gitti, döner fabrikat
Barış Pınarı Harekatı'nda etkisiz hale getirilen t
Terör örgütü yandaşları Almanya'da Türk derneği ve
Türk milletinin şanlı tarihinin dönüm noktası: 30
Berlin'de iki Türk kadına ırkçı saldırı
13 yaşındaki Türk piyanist birincilik ödülü kazand
Temmuz 2019 kayıtlara geçen en sıcak ay oldu
Almanya'da raylara itilen anne kurtuldu, çocuğu öl
Almanya'da evsizlerin sayısı 650 bin oldu
AB Komisyonu'nun yeni başkanı von der Leyen oldu
Tesadüfen başladığı halterde antrenörsüz şampiyon
Nuri Şahin Türk futboluna katkı sağlamayı hedefliy
11. Türk Alman Kültür Günleri için geri sayım başl
Almanya'da ilk kez vatandaş olmayan aday büyükşehi
Almanya'da Türk kökenli parti liderine tehdit mekt
"Almanya Türk tiyatrosuna doyamadı"
İngiltere'de 2. Londra Türk Filmleri Haftası
Fransa'nın sembolü Notre Dame alevlere teslim oldu
ABD'deki uzay kampına iki Türk öğrenci konuk oldu
Türk Polis Teşkilatının kuruluşunun 174. yılı
Dünyaca ünlü Türk doktor Öz'den kalp sağlığı için
"Amacımız Türk tiyatrosunun varlığını Avrupa'da hi
Almanya Kupası'nda yarı finale çıkan takımlar bell
Türk yatırımcıların Karadağ'a ilgisi artıyor
Türk sinemasının Güdük Necmisi: Halit Akçatepe
Almanya'da 9 yaşındaki Kenan 'kahraman' oldu
Dünya'nın en mutlu ülkesi belli oldu
Türk uyduları NASA'nın yarışmasında boy gösterecek
800 yıllık gök bilim medresesine 'bilimsel' restor
Behçet hastalarının kaderini değiştiren Türk hekim
Tarihe geçen Türk kadın sporcular
Türkiye dizi film ihracatında Hollywood'a rakip ol
Türk menşeli uçaklar 2021'de semada olacak
Antarktika'daki Türk ekibinin yabancı misafirleri
Türk köftesini yurt dışına taşıyor
Almanya'nın bütçe fazlası 58 milyar avro oldu
Türkiye kadın bilim insanı oranında AB'yi geçti
Bilim dünyasına damga vuran öncü kadınlar
Almanya Cumhurbaşkanı Steinmeier tehdit mektupları
Avrupalı kadınlara Türk çantası
Rusya'da Türk rüzgarı 'Troya' ile esecek
Türk futbolunun efsane ismi Suat Mamat
Hollanda'da Türk restoranı 'Yılın En İyi Restoranı
Türk balı 48 ülkede ağızları tatlandırdı
2018'de en çok ziyaret edilen müze Topkapı Sarayı
Türk basınında çığır açan isim: Mehmet Ali Birand
Hurda lastikler minik patilere yuva oldu
Babel, Fulham'a transfer oldu
Almanya'da Türk avukata ikinci tehdit mektubu
Türk dizileri İran'da geleneksel Türk okçuluğuna i
1400 yıllık karnaval renkli görüntülere sahne oldu
Kemik boyunu uzatan icada Türk imzası
Burak Yılmaz'ın Beşiktaş'a maliyeti belli oldu
'Git, evinde bulaşık yıka' diyenlere inat otobüs ş
CERN'de Türk iş dünyasının 'topuk sesleri'
Yeni asgari ücretin detayları belli oldu
Antik kent 'sanatına' ilham oldu
2018: Antik Dünyaya Açılan Kapı Troya’nın Yılı
Galatasaray ve Fenerbahçe'nin rakipleri belli oldu
Almanya’da Türk avukatın tehdit edilmesiyle ilgili
20 yıllık rüya gerçek oldu, Türkiye Uzay Ajansı ku
Merkel'in halefi Annegret Kramp-Karrenbauer oldu
Lise öğrencileri Google Bilim Fuarı'nda yarı final
Avusturya'da Türk iş yerine ırkçı saldırı
Türk takımları Avrupa sınavında
UEFA Uluslar Ligi'nde yarı finalistler belli oldu
Türksat 'Ultra HD 8K' test yayınıyla dünyada 3. ol
Almanya'da raylara düşen kişiyi kurtaran Türk genc
Türk balı en çok Almanya'ya satıldı
Türk takımları Avrupa sınavında
Resim Tarihine Damga Vuran Türk Ressamlar
Türk Banknotlarında Resimleri Olan Kişiler Kimdir?
Almanya'da hayat kurtaran Türk kahraman ilan edild
Almanya'da Türk kadına tramvayda saldırı
Almanlar Türk ekonomisine yoğunlaşıyor
Türk Telekom'da gol sesi çıkmadı
Çin uzaya 'yapay Ay' görevi üstlenen uydu gönderec
Özbekistan'daki bilim kongresinin onur konuğu Aziz
Türk lokumu İngilizlerin ağzını tatlandırıyor
Türk futboluna VAR etkisi
Hamamdan plaja indi 'aranan ürün' oldu
Türk okçuluğunun altın yılı
Türk çayı en çok Almanya'ya satıldı
Türk vatandaşlığına geçiş yönetmeliğinde değişikli
Ağabeyinden etkilenerek ringe çıktı dünya şampiyon
Gurbetçi kadının organları üç hastaya umut oldu
Türk hazır giyimin Almanya hedefi 10 milyar dolar
Türkiye, insani gelişmede 189 ülke arasında 64. ol
Tel kırma sanatını dünyaya tanıtıyor
Bilim insanlarından yeni biyosensör
Belçika'da Türk asıllı esnaftan TL'ye destek
Almanya Hükümet Sözcüsü Seibert: Türk ekonomisinin
İşitme Engelliler Milli Takımı Avrupa Şampiyonu ol
'Saraybosna'nın Kalbi' ödülü Nuri Bilge Ceylan'ın
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Almanya'ya ziyaretinin ta
Türk turizmi Alman pazarında yeniden yükseliyor
Türk öğrencilere ayrımcılık araştırmayla ortaya ko
Beşiktaş'ın UEFA Avrupa Ligi'ndeki rakibi belli ol